W dniu dzisiejszym Zarząd Fundacji CADR złożył do Sejmu petycję ws. w sprawie wszczęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów. Do pisma załączono projekt ustawy wraz z uzasadnieniem, mający na celu usunięcie luki prawnej, która pojawiła się w ustawie lustracyjnej po wejściu w życie ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz. U. poz. 730). Jest to kolejny owoc współpracy Fundacji z kancelarią Pilch Piotrowski i Partnerzy.
Z pełną treścią zapoznać można się w załączonych dokumentach, poniżej przedstawiono skrótowe omówienie projektu.
Potrzeba i cel wydania ustawy
Umocowanie związku metropolitarnego w ustawie, jak i przyznanie mu szerokiego zakresu kompetencji zarezerwowanych dotychczas dla jednostek samorządu terytorialnego i administracji rządowej każe przyjąć, że osoby pełniące w nim funkcje kierownicze powinny cechować się szczególnym profesjonalizmem i swoim postępowaniem winny dawać rękojmie działania na rzecz realizacji tych zadań publicznych.
Preambuła do ustawy lustracyjnej wskazuje na cele, które przyświecały uchwaleniu tego aktu. Jest nim w szczególności:
[…] konieczność zapewnienia obsady funkcji […] wymagających zaufania publicznego przez osoby, które swoim dotychczasowym postępowaniem dają i dawały w przeszłości gwarancje uczciwości, szlachetności, poczucia odpowiedzialności za własne słowa i czyny, odwagi cywilnej i prawości, oraz ze względu na konstytucyjne gwarancje zapewniające obywatelom prawo do informacji o osobach pełniących takie funkcje…
Projekt przewiduje dokonanie zmian, które skutkować będą nałożeniem obowiązku składania oświadczeń dotyczących pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z tymi organami na wybrane osoby działające w związkach metropolitarnych.
Omawiany obowiązek dotyczyć ma członków zarządów związków metropolitarnych, a także sekretarzy i skarbników takich związków. Obejmą one również przypadki ewentualnych zmian w składzie osobowym zarządu oraz na stanowiskach sekretarza i skarbnika w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Przepisy przejściowe i vacatio legis
Ze względu na fakt iż w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy przynajmniej jeden związek metropolitarny (Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia) już funkcjonuje, posiada zarząd, skarbnika i sekretarza, zasadne jest wprowadzenie przepisu przejściowego.
Zgodnie z art. 2 projektu, obowiązek złożenia oświadczeń majątkowych obejmie osoby już piastujące ww. funkcje w związku metropolitarnym. Zaproponowano trzymiesięczny termin na spełnienie tego obowiązku.
Mimo tego, zakres zastosowania przepisu będzie marginalny. Z informacji uzyskanych przez projektodawcę wynika, że osoby już funkcjonujące w strukturach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w zdecydowanej większości złożyły oświadczenia lustracyjne w przeszłości, w związku z pełnieniem innych funkcji publicznych.
Omawiany przepis przejściowy ma jedynie na celu nałożenie obowiązku na członków zarządu, skarbnika i sekretarza związku metropolitarnego, którzy nie składali oświadczeń majątkowych w przeszłości, jak i zabezpieczenie się przed sytuacją, w której przed wejściem w życie projektowanej ustawy utworzone zostaną inne związki metropolitarne, w których dojdzie do obsadzenia tych funkcji.
Zaproponowano wejście w życie ustawy po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, zakładając że w przypadku tak marginalnej zmiany przepisów, wystarczające jest domyślne vacatio legis, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 1523).
